Niet Meer Zonder Jou
voor al onze moeders, dochters en zussen
voor al onze vaders, zonen en broers
niet meer zonder jou
wil ik vechten voor mijn vrijheid
eenzaamheid als tol aanvaarden
voor mijn stem
voor het toe-eigenen van mijn eer
niet meer zonder jou
wil ik deze pijn onvruchtbaar maken
zodat nieuwe generaties verschoond blijven
van deze erfenis
opdat onze kinderen, en hun kinders kinderen
kunnen zijn wie ze zijn
maar niet meer zonder jou…
‘Je vader en ik hebben besloten, als je niet doet wat wij zeggen, plegen we zelfmoord.’ “De zin sloeg me in mijn rug en voor het eerst in mijn 18 jaren sloeg hij me glashelder. Ik draaide me om en zag mijn plek te midden van mijn gemeenschap, onbewoond door mij. Want anders. Dus onwaardig. Een plek om voorgoed te verlaten. Ik keek mijn moeder bloot in haar ogen. Maar het is mijn plek, mijn geboorterecht. Ik laat van mij geen vreemde maken. Ik zal niet doen wat je zegt. Ik zal mijn eigen pad volgen, en terwijl ik dat doe, kun je me niet verstoten want ik zál anders zijn, maar niet meer zonder jou.” Nazmiye Oral ontwikkelde het concept voor Niet Meer Zonder Jou op grond van haar eigen ervaring. In de voorstelling vertellen acteurs samen met hun dierbaren hoe ze hun eigen weg zijn gegaan terwijl ze tegelijk weigerden zich te vervreemden van hun gemeenschap. Onlosmakelijk verbonden met de live ontmoeting is een serie portretfoto’s, op groot formaat te zien in de openbare ruimte; in 50 tramhokjes in Amsterdam.
Nazmiye Oral over haar project
‘Opgroeien in een islamitische wij-cultuur betekende een botsing van de “ik” die zich in mij vormde tegen de bestaande structuren. Er was geen ruimte om het autonome “ik”, met zijn eigen regels, uit te leven en toch in mijn cultuur te blijven. Deze twee structuren leken enkel naast elkaar te kunnen bestaan. Het kiezen voor het éne betekende het opgeven van het andere. Niet Meer Zonder Jou is ontstaan uit de behoefte deze structuren te doorbreken, ontstaan uit de behoefte mezelf te kunnen zijn zonder het moeten opgeven van mijn plek, zodat er een vloeibare, vrije ruimte ontstaat waarin een enkele regel geldt: liefde.
Dit kan alleen als beide partijen het experiment aangaan van Niet Meer Zonder Jou en zich overgeven aan radicale intimiteit. Zichzelf intimiteit aandoen. Intimiteit is een gegeven dat mij tot een amoebe maakt, een onhandige plas water, en juist daarom wil ik haast met geweld mijzelf intimiteit aandoen.
Wat houdt dat gegeven in, als je besluit: ik weet waar de sleutel ligt, ik stap uit die gevangenis, ik ga mezelf zijn, maar ‘Niet Meer Zonder Jou’ en als je daar alles mee bedoelt? Alles wat ik ben, wat jij bent? Daarvoor heeft maker Nazmiye Oral haar moeder overgehaald om met haar wekenlang in een gecreëerde ruimte te leven waarin alles inbegrepen wordt. De afstand, het afwijzen, de woorden, het geweld, de liefde.
Niet Meer Zonder Jou wordt niet alleen aangegaan door acteurs en muzikanten, maar ook door een groep leden van de wij-gemeenschap: zij gaan deze kwetsbare daad voor het oog van de fotocamera aan met een lid van hun familie, waarmee ze deze intimiteit voorheen niet konden delen. Deze foto’s zullen in abri’s door de stad verspreid, op de route naar de speellocatie, het publiek in de beweging meenemen. Diezelfde gemeenschap zal in de aanloop naar de voorstelling in de vorm van workshops van tijd tot tijd op bezoek komen in die ruimte van moeder en dochter, zijn eigen bestaande structuren en dynamiek meebrengen en het alles wat er is beïnvloeden.
Het publiek, allen met hun eigen structuren van het “ik” en “wij”, is een levend, ademend onderdeel van Niet Meer Zonder Jou op de avond dat ze de locatie betreden. In staat om de ruimte, de inhoud, de energie en de geschiedenis van de avond te beïnvloeden. Elkaar te beïnvloeden.
Hoe kun je liefde van de hand wijzen om tot echte liefde te komen? Hoe kun je die liefde pareren, je hand dwars door de borst van de ander boren, het hart in je hand, en zacht zeggen: Dit is wie ik ben, en ik doe het ‘Niet Meer Zonder Jou’?
Niet Meer Zonder Jou reist al sinds 2016, als voorstelling met daarbij de onlosmakelijk verbonden portretserie gemaakt door Çiğdem Yüksel, door het land, langs buurthuizen, naar het buitenland en dan weer terug de wijken in.
In 2018 ging de documentaire Niet Meer Zonder Jou tijdens het Nederlands Filmfestival in Utrecht in premiere. Het uitgangspunt voor de documentaire is de voorstelling.
VLAANDEREN | Niet Meer Zonder Jou
speelt voor in het weekend van 24 en 25 februari 2018 voor het eerst in Vlaanderen. In Het Oude Badhuis te Antwerpen. Hét VRT-journaal bezocht de eerste voorstelling en maakte er een item van in het 19.00 uur journaal van 23 februari.
NEW YORK | No Longer Without You
Van 12 t/m 15 oktober 2017 was de voorstelling te zien op het Crossing the Line Festival in New York. Dit internationale kunstenfestival wordt jaarlijks georganiseerd door French Institute Alliance Française (FIAF). Het spelen van No Longer Without You op dit festival kwam mede tot stand dankzij het Dutch Culture USA programma van het Nederlandse Consulaat-generaal in New York en het Fonds Podiumkunsten.
www.crossingthelinefestival.org
VRIJ NEDERLAND | MARIJN VAN DER JAGT |
"Het gebeurt niet vaak dat je in het theater een drama bijwoont en denkt: dit is een historisch moment. De geschiedenis krijgt in Niet Meer Zonder Jou een nieuwe wending"
DE VOLKSKRANT * * * * I 5 JUNI 15
"De dochter, vastberaden haar autonomie te bevechten, terwijl ze weigert haar plek in de (traditionele) gemeenschap van haar moeder op te geven. De moeder al even vastberaden zich niet van de wijs te laten brengen door het verbale geweld van het kind. Het is zichzelf 'intimiteit aandoen', ongemakkelijk, liefdevol, moeilijk, waardevol. Is het wel een voorstelling, vraag je je af en toe af. Ja, dat is het wel, ook. Het is een schouwspel, een moedig schouwspel en heel mooi."
LEIDSCH DAGBLAD I 5 JUNI 15
"Alle heikele punten komen voorbij: eerwraak, abortus, homoseksualiteit en gedwongen huwelijken. De mensen van de foto's vertellen over zichzelf, zang en sazmuziek ondersteunen de verhalen. En daar tussendoor is er steeds weer de stem van Oral die dóórvraagt, die haar moeder, maar zichzelf evenzeer op de pijnbank legt. Afzijdig blijven tijdens deze zeldzaam indringende voorstelling is onmogelijk. Wat Oral doet, kruipt onontkoombaar onder je huid."
DE GROENE AMSTERDAMMER I NADIA EZZEROILI I 16 APR 14
"In een persoonlijk interview stelde ze, gespannen en worstelend, haar moeder een vraag die ze haar nooit heeft durven stellen: ‘Wat ging er door je heen toen je besloot om mij op mijn achttiende uit te huwelijken?’
Noem het ongemakkelijk om je moeder in aanwezigheid van een groot publiek zo’n heftige vraag te stellen, maar het was een krachtig moment. Het stereotiepe beeld van de willoze, zielige oudere Turkse vrouw werd doorbroken, en moeder Oral kreeg en nam de kans rekenschap te geven voor een keuze die verregaande gevolgen had voor het leven van haar dochter."
Speeldata 2018
vr 23 november | 20.30 | CC Amstel | Amsterdam
zat 24 november | 20.30 | CC Amstel | Amsterdam
zon 25 november | 20.30 | CC Amstel | Amsterdam
ma 26 november | 20.30 I CC Amstel | Amsterdam (besloten)
vr 23 feb | 14.00 | Het Oude Badhuis | Antwerpen (besloten)
za 24 feb | 20.30 | Het Oude Badhuis | Antwerpen
zo 25 feb | 14.00 | Het Oude Badhuis | Antwerpen
ma 26 feb| 10.00 |Het Oude Badhuis | Antwerpen (besloten)
vr 2 feb | 20.30 | Oostblok | Amsterdam
Speeldata 2017
do 12 okt I 19:30 I Crossing The Line Festival I New York
vr 13 okt I 19:30 I Crossing The Line Festival I New York
za 14 okt I 15:00 & 19:30 I Crossing The Line Festival I New York
zo 15 okt I 15:00 I Crossing The Line Festival I New York
vr 22 t/m zo 24 sep I 20:30 I Stadsschouwburg Amsterdam, Studio 2 (TGA) I Amsterdam
Theatertour 2016
24 feb 2016 I Vrouw en Vaart I Amsterdam
6 mrt 2016 I Buurthuis De Dommel I Eindhoven
8 mrt 2016 I De Mussen I Den Haag
11 mrt 2016 I MFC Presikhaven I Arnhem
15 mrt 2016 I Wijkcentrum De Put I Rotterdam
20 mrt 2016 I STUT Theater I Utrecht
5 mei 2016 I WOW-Amsterdam I Amsterdam
* voor wijk-, buurtgenoten en wijkhuisbezoekers
Holland Festival 2015
03 juni 2015 I Holland Festival I De Vlugt I Amsterdam Slotermeer
10 juni 2015 I Holland Festival I De Vlugt I Amsterdam Slotermeer
17 juni 2015 I Holland Festival I De Vlugt I Amsterdam Slotermeer
Tekst en spel Nazmiye Oral, Havva Oral
Muziek Seval Okyay
Regie Adelheid Roosen
Regie-assistentie Lauren Rissik
Lichtontwerp Jantje Geldof
Vormgeving Adelheid Roosen
Fotografie | foto-expo Çiğdem Yüksel
Research Kim Zonneveld
Roedelchef: Iris Heusschen
Zakelijke leiding Denise Harleman
Productie Danielle Kersten
Publiciteit Michiel van Zuijlen, Selman Aqiqi
Coproductie Adelheid|Female Economy, Zina, Holland Festival
Arms linked/Coproductie Toneelgroep Amsterdam | Internationaal Theater Amsterdam
In 2017 No Longer Without You will be presented by the French Institute Alliance Française (FIAF) as part of Crossing the Line Festival. Supported as part of the Dutch Culture USA program by the Consulate General of the Netherlands in New York. Supported by the Performing Arts Fund NL.
Crossing the Line is a citywide festival that engages international artists and New York City audiences in artistic discovery and critical dialogue to re-imagine the world around us. Crossing the Line is produced by FIAF (French Institute Alliance Française) in partnership with leading cultural institutions.
text Nazmiye Oral
direction Adelheid Roosen
performance Havva Oral, Nazmiye Oral
direction assistency Lauren Rissik
music Seval Okyay
light design Jantje Geldof
design Adelheid Roosen
photography photo exhibition Çiğdem Yüksel
research Kim Zonneveld, Nilay Ceber (stage)
business management Alexander Chu
production Nadin Topal
publicity Machteld Kuntz, Pieter Donkers
tourmanager Ugur
coproduction Zina, Adelheid|Female Economy, Holland Festival
arms linked / coproductie Toneelgroep Amsterdam
with thanks to De Balie, Joke Kop, Vrouw en Vaart Amsterdam, Inci Ayden, Ayse Agir-Eser, Buurthuis De Dommel Eindhoven, Nicoline Grotzenbauch, Hafida Amajoud, De Mussen Den Haag, Ingrid Sieljes, MFC Presikhaven Arnhem, Fokje Wierdsma, Wijkcentrum De Put Rotterdam, Kyra Kasel, STUT Theater Utrecht.
3 juni t/m 15 juni 2015
Concept en fotografie I Çiğdem Yüksel
Artistiek team I Melih Gençboyacı, Meral Polat, Nazmiye Oral, Adelheid Roosen
voor de lens I foto expositie in de openbare ruimte
Nazmiye Oral, Havva Oral, Hatice Oral-Bağcı, Uğur Bağcı, Soliman Allaui, Ali Allaui, Abdel Falil Allaui, Mohammed Allaui, Ibrahim Allaui, Majid Allaui, Ahmed Allaui, Miloud Allaui, Aissa Allaui, Mohamed Allaui, Sandra Doevendans, Anneke Lamberts, Ayten Iz, Ali Polat, Şerife Polat, Döne Fil, Diana Kotters, Fatima El Mourabit, Wahiba Chahid, Meral Polat, Vural Polat, Ali Ihsan Polat, Aynur Polat, Illias Zian, Nora Zian, Ahmed Marcouch, Oğuz Acer, Mohammed Chaibi, Kadir Kinran, Fatih Bici, Ephraim Beks, Celal Altuntaş, A.K., Seval Okyay, Melih Gençboyacı, Melek Gövsulu, Mehtab van der Wallen-Gençboyacı, Olga Yıldız, Ayşe Eski, Murat Karakurt, Gediz Turan, Seyhan Turan, Sinan Can, Ara Halıcı, Orhan Delibaş, Ramazan Delibaş, Hilal Güneş, Haral Calışır, Hüsniye Çalışır, Meltem Karaca, Cemil Yılmaz, Muhterem Yılmaz-Yaşar, Kaplan Yılmaz, Günay Yılmaz, Müberra Yılmaz, Yasmine Allas, Wassim Al Razzaz, Ayhan Dinçer, Duru Dinçer, Semra Çelebi, Meryem Çelebi, Sofia Meryem Bekâr, Enis Odacı, Sami Yusuf Odacı
Research I Seval Okyay, Nicky Groot
Hoofd productie I Yke van Dok
Productie Holland Festival I Janneke den Engelsen
Productie assistent I Nicky Groot, Marleen Wortmann
Technici I Mark Huyskamp, Ata Güner
Grafische vormgeving I Roddy Mac Mahon
Video I Nicky Groot
Catering I Tafel van Zina, Malika Hamdaoui
Publiciteit I Myrddin Baars, Fleur Kruis bij alliantiepartner Toneelgroep Amsterdam, Annelieke Acda
Zakelijke leiding I Denise Harleman
Back office I Daniella Groenberg, Sheila Chitanie
Coproductie I Zina, Adelheid|Female Economy, Holland Festival
Met pegels ondersteund I Fonds Podiumkunsten, Prins Bernhard Cultuurfonds, Gemeente Amsterdam
Dank dank I Open Studio, Cornelis de Boer, Muziekgebouw aan 't IJ, Bimhuis, De Bibliotheek Hengelo, Boksacademie Arnhem, Rozet Arnhem, Urban Resort, Annelies Hendrikse, Esmee Hendrikse, Igor Vrebac, Tomas Vondracek en op De Vlugt Myriam Sahraoui